Kraniotomi Nedir?
Beyin cerrahisindeki temel kavramlardan biri olan kraniotomi kafatası kemiğinin bir parçasının çıkarılmasını ifade eder. Beyin dokusunda tedavi edilecek noktaya ulaşmak ve tedaviyi gerçekleştirmek için kafatasının bir kısmını çıkarmak gerekebilir. Beyindeki tümöre, lezyona, epileptik odağa vs. bizi ulaştıracak en kısa ve risksiz yol neresiyse kafatasının o kısmı çıkarılır. Planladığımız tedaviye göre kafatasının ne kadarlık bir kısmını çıkarmamız gerektiğine karar veririz. Cerrahi enstrümanlar yardımıyla ameliyatı gerçekleştirdikten sonra kafatasının çıkardığımız kısmını hastamıza geri takarız.
Kraniotomi Neden Yapılır?
Beynin içinde tedavi edilmesi gereken noktaya ulaşmak için kraniotomi yapmak gerekir. Yani, kafatası kemiğinin bir kısmı çıkarılır. Kraniotomi yaparak hangi hastalıkları tedavi ediyoruz?
- Beyin tümörlerinin rezeksiyonu (çıkarılması)
- Beyin tümörlerinin tanısı (Stereotaktik Biyopsi)
- Beyin anevrizması, AVM, kavernom gibi beynin damarsal hastalıklarının tedavisi
- Beyin travmalarında kafatasının onarılması, kafa içi basıncının azaltılması
- Epilepsi tedavisi
Kraniotomi Nasıl Yapılır?
Gerekli durumlarda kraniotomi uyanık olarak da yapılabilir. Bu nedenle hastaya genel ya da lokal anestezi verilerek işlem yapılabilir. Nöronavigasyon teknolojisinden yararlanarak kafatasının neresinden beyne ulaşacağımızı belirleriz. Önce cilt kesilir, sonra kemik açılır. Ardından da dura adı verilen beyin ve omuriliği çevreleyen beyin zarı dokusu açılır. Beyne ulaşılır. İlgili cerrahi enstrümanlarla işlem yapılır. Prosedüre bağlı olarak cerrahi mikroskop, nöroendoskop, ultrasonik aspiratör kullanılabilir. Ameliyatın sonunda ise kafatasının çıkarılan kısmı yerine yerleştirilir. Ameliyat noktalanır.
Kraniotomi Tipleri
Kafatasının hangi parçasının çıkarıldığına göre isimlendirilirler. Örneğin frontal kraniotomi, kafatasının ön kısmındaki frontal kemikte kesi yapılması işlemidir. Kraniotominin en sık yapıldığı bölge ise frontal, temporal, parietal ve sfenoid kemiklerin komşu olduğu pterion alanıdır. Bu bölgeye yapılan kraniotomi işlemi pterional kraniotomi olarak adlandırılır.
Günümüzde birçok tedavide daha küçük kraniotomiler (minimal invaziv yaklaşımla kraniotomi) yapılmakta ve ameliyat gerçekleştirilebilmektedir. Bu yöntemlerden biri de Key-hole kraniotomidir. Böylece kafatasından çok daha küçük bir parçayı çıkararak ameliyatı yapabiliriz. Ameliyat, mikroskop ve/veya nöroendoskop ile gerçekleştirilebilir. Key-hole kraniotominin avantajları ise şöyledir:
- Ameliyat sonrası daha az ağrı
- Daha hızlı iyileşme
- Hastanede daha az yatış
- Küçük kesi yeri
- Düşük kraniotomi komplikasyonu
- Kısa ameliyat süresi
Uyanık Kraniotomi Nedir?
Bazı beyin tümörlerinin tedavisinde hastanın kendinde olmasını tercih ederiz. Özellikle tümör beynin fonksiyon üreten bir noktasındaysa ameliyat süresince hastamızı uyanık tutabiliriz. Bu işleme uyanık kraniotomi denir. Hastaya genel anestezi değil lokal anestezi yapılır. Tümör beyinden çıkarılırken hastanın konuşması, kendisine gösterilen resimlerin ne olduğunu açıklaması veya sorulan soruları yanıtlaması istenir. Böylece beyin fonksiyonlarına zarar vermeden tümörü tamamen çıkarmak mümkün olabilir. Tedavi planı her hastanın kendi özel durumuna göre belirlenir.
