Kavernomlar Nedir? Riskleri ve Tedavisi

Kavernomlar

Kavernom nedir ve kavernom neden kanar ? Kavernomlar beynin damarsal hastalıklarından biridir. Aynı AVM gibi bir damar yumağı problemidir. Ancak AVM’lere göre daha az görülür ve daha az tehlikelidir. Yine de her zaman yırtılma ve kanama riskini taşırlar. Bu haliyle yaşamı tehdit ederler. Yapı olarak da küçüktürler. İnce damarlı ve sıkı bir şekilde sarmalanmıştır. Görünüş olarak böğürtlen meyvesine benzerler.

Kavernom Nedir?

Kavernom, beyinde oluşmuş anormal bir damar yumağıdır. Konjenital (doğumsal) bir sorundur. Birbirine sıkı sıkıya bağlanmış ince duvarlı küçük yapılardır. Ortalama 1 cm büyüklüğündedirler. 3 cm çapında kavernomlarla karşılaşmak da mümkündür. Oldukça sınırlı da olsa literatürde 10 cm boyutunda dahi kavernomlar mevcuttur. Bunlara dev kavernom (giant cavernous malformations) adı verilir. Dünyada yaklaşık 20 milyon kavernom hastası olduğu düşünülmektedir.

Kavernom Belirtileri

Kavernom belirtileri kendini en sık beyin kanamalarıyla gösterir. Beyin kanamasına bağlı hastada baş ağrısı, bulantı, kusma olabilir. Diğer belirtilerse şöyledir:

Baş ağrısı (beyin kanamasından bağımsız)
Epilepsi nöbetleri
Oluştuğu bölgeye bağlı olarak çeşitli sinirlere baskı yapabilir. (Kavernomlar en sık beynin merkezi sinir sistemi bölümü olan serebrumda gelişir)
Şuur bulanıklığı
Baş dönmesi
Dengesizlik

Kavernomlarla genel olarak şiddetli, geçmeyen bir baş ağrısının altında yatan nedeni araştırırken veya tesadüfen karşılaşırız.

Nedenleri

Beyinde oluşan damar yumakları (hem AVM hem kavernom) doğuştan gelen bir sorun olarak değerlendirilir.

Tanı

Kavernom tanısında başvurulan görüntüleme yöntemi MR’dır. AVM’nin aksine kavernomda beyin anjiyografisine gerek yoktur.

Kavernomlar ve Riskleri

Kavernomlar beyindeki anormal damar yumaklarıdır. Yaşamı tehdit ederler. Damar yumağının boyutu zaman içinde büyüyebilir. Kavernomların damar yapısı zayıftır. Yırtılabilir, kanayabilir. Yaşamın herhangi bir anında beyin kanamasına neden olabilir. Yapılan bazı çalışmalar her yıl kavernomların %0.5’inde kanama meydana geldiğini belirtmektedir.

Kavernom kanamaları sızıntı şeklinde olur. Beynin içine yayıldıkça epileptik nöbetler ortaya çıkabilir.

Kavernom Neden Kanar

Aynı AVM gibi kavernom da genç yaşta yırtılmaya meyil eder. Kavernomun yırtılma riskini artıran en önemli etkenlerden biri gebeliktir. Bu nedenle kavernom tespit edilen anne adayı genç kadınların gebe kalmadan önce tedavi olmaları önerilir.

Spor yapmanın kavernomların yırtılma riskini artırıp arttırmadığı konusunda yakın zamanda yapılan bir çalışma, temassız ve beyinde basınç değişikliği yaratmayan sporlarda bir risk artışının olmadığını göstermiştir. Beyin basıncını değiştiren (dağcılık, scuba diving) ve temaslı sporlarda ise böyle bir veri yoktur.

Kavernom Tedavisi

Kavernom tedavisi için üç seçeneğimiz vardır: izlem, ameliyat ve gamma knife. Tedavide altın standart cerrahidir. Kavernom ameliyatı mikroskop eşliğinde yapılır. AVM ameliyatıyla kıyasladığımızda görece daha kolay ve riski düşük bir işlemdir. Bunun nedeni kavernomların yapısıyla ilgilidir. Kavernomlar daha küçük ve toplu yapılardır. Atardamar ve toplardamarla bir ilişkisi yoktur. Mikrocerrahi yöntemle kavernom beyinden çıkarılır ve hasta damar yumağından kurtularak yaşamına devam eder.

Hangi durumlarda kavernom ameliyatı uygulamak gerekir?

Epileptik nöbetlere neden oluyorsa
Beyinde bir baskı oluşturuyorsa
Kavernom bir kere kanamış, takip önerilmiş ancak sonra tekrar kanadıysa (Bir kez kanayan bir kavernomun yeniden kanama riski %4 ila %25 arasıdır)
Büyüyorsa
Beyin sapı gibi riskli bir bölgedeyse (Beyin sapı kavernomları az görülür, ancak kanadığında hayatı tehdit eder. Cerrahi açıdan da zorlu bir bölgedir.)

Çeşitli nedenlerle kavernom ameliyat edilemiyorsa, müdahale etmesi riskli bir konumdaysa (beyin sapı gibi) sınırlı sayıdaki olgularda gamma knife radyocerrahisi değerlendirilebilir. Kavernomu oluşturan yapılarda fibrozis (kalınlaşma) sağlanır. Kanama riski ortadan kaldırılır. Ancak damar yumağı hastanın beynindeki varlığını sürdürür.

Her kavernomun ameliyat edilmesi de gerekmez. Kavernomlar en sık 20-40 yaş arasında yırtılır ve kanar. Hastanın yaşı ilerlemişse ve kavernom da tesadüfen tespit edildiyse ameliyat yerine yıllık MR taramasıyla hastayı izlem altında tutmak tercih edilebilir.

Kavernom ve AVM arasındaki fark nedir?

AVM’de atardamar ve toplardamar iç içedir. Kavernomda değildir.
AVM’nin içinde gezen kan miktarı yüksek ve basınçlıdır. Kavernomda ise tam tersidir. Bu yüzden kavernomun yırtılması sonucu oluşan kanama sızıntı halindedir.
AVM’nin yırtılma ve kanama riski kavernomdan daha yüksektir.
İkisinde de hayati risk vardır. Ancak AVM hayatı daha çok tehdit eder. Bunun nedeni, içindeki kanın çok daha hızlı akmasıdır.

Kavernom Sık Sorulan Sorular

Hastalarımızın kavernom hastalığı hakkında sık sordukları sorulara yanıt verdik.

Kavernom tehlikeli midir?

Kavernom, beyindeki anormal damar yumaklarıdır. Yırtılma ve kanama riski olduğu için tehlikeli olarak kabul edilir. Kafatası içinde ortaya çıkan tüm hastalıklar tehlikelidir. Ancak tehlike düzeyi hastalığın ne olduğuna, kişinin yaşına, aile öyküsüne, yaşam biçimine ve genel sağlık durumuna göre değişir. Kavernom beyindeki damarlarla ilişkili bir hastalıktır. Yaratacağı en önemli tehlikeli bu damarlarda bir kanama olması ve kişinin beyin kanaması geçirmesidir.

Kavernom tedavisi nedir?

Kavernom tedavisi beyindeki anormal damar yumağının çıkarılmasına dayanır. En sık uygulanan tedavi kavernomun cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bunun yanında uygun vakalarda Gamma Knife radyocerrahisinden de faydalanmak mümkündür.

Kavernom tümör mü?

Hayır. Kavernom bir beyin tümörü değildir. Beynin damarsal bir hastalığıdır.

Beyinde kavernom ne demek?

“Beyinde kavernom var” ya da “Beyinde kavernöz malformasyon var” cümlesi beyin damarlarınızda böğürtlene benzeyen, şişkinleşmiş, ince damarlı ve sıkı bir şekilde sarmalanmış anormal bir damarsal yapının olduğunu ifade eder.

Kavernom baş dönmesi yapar mı?

Baş dönmesi kavernomların belirtilerinden biridir. Kavernomun beynin hangi bölümünde yerleştiğine göre baş dönmesinin şiddeti artabilir. Örneğin beyincikte yerleşen kavernomlarda denge kaybı, baş dönmesi ve yürüme bozukluğu gibi semptomlar daha yoğun olur.

Kavernom küçülür mü?

Kavernomlar zaman içinde büyüyebilir, küçülebilir ya da sabit kalabilir. Ancak tamamen küçülüp yok olması mümkün değildir.

Kavernom ameliyatı olanların yorumları nedir?

Kişinin kavernomu yırtıldığında (kanadığında) baş ağrısı, şuur bulanıklığı, epilepsi gibi semptomları olur. Tedavi edilmesi gerekir. Semptomları ortadan kalkan hastaların yorumları oldukça olumludur. Öte yandan kavernom henüz kanamamış da olabilir. Ancak tanısı konulmuştur. Bu durumda kavernomun konumuna ve patlarsa ortaya çıkaracağı risklere bağlı olarak ameliyatı gerçekleştirilir. Olası hayati riskler ortadan kalkacağı için kavernom ameliyatı olanların yorumları oldukça olumludur.

Kavernom öldürür mü?

Evet, ama nadir… Kavernom nedenli beyin kanamaları genellikle yavaş olur ve sızıntı şeklindedir. Hatta bazen bir semptom dahi göstermez ve hasta tarafından fark edilmez. Ancak kavernomun boyutuna ve konumuna bağlı olarak daha tehlikeli bir hal alabilir. Örneğin nadir görülen beyin sapı kavernomları yüksek risk içerir. Kanadığı takdirde yaşam kaybına dahi neden olabilir.

Kavernom tekrarlar mı?

Bir kere kanamış bir kavernomun her zaman yeniden kanama riski vardır. Yapılan bazı çalışmalarda bu riskin %4 ila %25 arasında olduğu bildirilmiştir.

Kavernomun ilaçla tedavisi mümkün mü?

Günümüzde kavernomun ilaçla tedavisi mümkün değildir. Tedavide altın standart cerrahidir. Bazı olgularda Gamma Knife radyocerrahisinden de yararlanılabilir.

Kavernom tedavi edilmezse ne olur?

Bazı kavernomlar için en iyi seçenek izlemdir. Kişiye herhangi bir tedavi uygulanmaz. Ancak kavernom kişide ağır semptomlara yol açmışsa ya da beyinde riskli bir konumdaysa tedavisi önerilir. Tedavi edilmediği takdirde kişinin şikayetleri devam eder. Kavernomun konumuna ve büyüklüğüne bağlı olarak yaşamı tehdit edecek sorunlar söz konusu olabilir.