Kafa Travması Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Kafa travması kafaya alınan şiddetli darbeler sonucu oluşabilen bir durumdur. Trafik kazası, kavga, yüksekten düşme gibi olaylar kafa travmasına neden olabilir. Travmanın şiddetine göre kafa derisinde şişme, morarma, kanama, kafatasında kırılma veya beyin kanaması meydana gelebilir. Sadece kafaya alınan darbeler değil burun, göz gibi yüzün diğer kısımlarına alınan darbeler de kafa travmasına yol açabilir. Kafa travması geçiren kişi olayın öncesini, sonrasını ve nasıl gerçekleştiğini hatırlamakta güçlük çekebilir. Uykuya meyledebilir. Bu tür hastalara acil tıbbi müdahale gerekir. Bu nedenle en yakın sağlık kuruluşuna götürülmeleri gerekir.

Kafa Travması Nedir?

Kafaya alınan sert bir darbe, yaralanma, kaza vs. sonucu ortaya çıkan travmatik olgular kafa travması olarak adlandırılır. Kafa travmaları, vücutta meydana gelen tüm travmalar içinde en çok görülenidir. Ölümcül trafik kazalarının ortalama dörtte üçünde kafa travması söz konusudur. Travma farklı ölçülerde görülebilir: hafif, orta şiddetli ve şiddetli. Travmanın şiddetine göre hastada görülen bulgular ve travmanın sonuçları değişiklik gösterir. Kafa travması sonucunda kişiler iş göremeyecek durumda veya bakıma muhtaç bir şekilde hayatlarını devam ettirmek zorunda kalabilirler. Bu haliyle de kafa travmalarına bağlı iş gücü kayıpları kanser ve kalp hastalıklarının toplamından fazladır.

Türleri

Kafa travmasına neden olan olayın şiddetine göre olgular hafif, orta şiddetli veya şiddetli olarak değerlendirilir.

Hafif Kafa Travması

Literatürde belirtilen ve bizim de İ.Ü İstanbul Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi kliniğimizde deneyimlediğimiz kafa travmalarının büyük bir kısmı (yaklaşık %80) hafif travmalardır. Bu tür hastalarda farklı bir senaryo mevcut değilse can kaybı olmaz. Ancak sakatlık riski söz konusudur. Ortalama her on hastadan birinde ölçüsü değişmekle birlikte sakatlık oluşabilir.

Hafif Kafa Travması Belirtileri

• Kısa süreli bilinç kaybı
• Baş ağrısı
• Kafa karışıklığı, bitkinlik hissi
• Baş dönmesi
• Bulanık görme, göz yorgunluğu
• Kulak çınlaması
• Ağızda kötü bir tat
• Uyku düzeninde bozulma
• Davranışlarda ya da ruh halinde değişiklikler (özellikle beynin ön lobu hasar görmüşse)

Orta Şiddetli Kafa Travması

Orta şiddetli olgular tüm kafa travmalarının %10’unu kapsar. Bu tür olguların ortalama %7’si ölümle sonuçlanır. Hastaların yarısından fazlasında travmalar sakatlığa yol açar.

Orta Şiddetli Kafa Travması Belirtileri

Hafif kafa travmasındaki tüm bulgular orta şiddetli kafa travmasında da görülebilir. Karşılaştığımız diğer semptomlar ise şöyledir:

• Kötüleşen, geçmeyen baş ağrıları
• Tekrarlayan kusma, bulantı
• Uykuya meyil, uyanamama
• Göz bebeklerde genişleme
• Konuşma güçlüğü
• Kol ve bacaklarda his kaybı, güçsüzlük, dengesizlik

Şiddetli Kafa Travması

Tüm kafa travmalarının ortalama %10’u şiddetli travmalardır. Bu tür travmaların neredeyse tamamı ya ölümle (yarısından fazlası) ya da ciddi bir sakatlıkla sonuçlanır. Hastaların birçoğu hastaneye ulaşmadan ya da olay yerinde yaşamını yitirmiş olur.

Şiddetli Kafa Travması Belirtileri

Hafif ve orta şiddetli kafa travmalarında görülen tüm bulgular yoğunluğunu artırarak şiddetli kafa travmasında da görülür.

Kafa Travması Belirtileri Nedir?

Yukarıda belirttiğimiz gibi kafa travmasının şiddetine göre birçok farklı belirti ortaya çıkabilir. Kafa travmalarında en sık karşılaştığımız belirtiler şöyledir:

• Bilinç kaybı ya da bulanıklığı
• Görüş kabiliyetinde düşme (bulanıklaşma)
• Denge kaybı, baş dönmesi ve/veya baş ağrısı
• Kulaktan kan veya saydam bir sıvı gelmesi, bu sıvı burundan da gelebilir.

Tanı

Travma kanamaya yol açtıysa ya da kafatasında bir kırık oluştuysa acil tıbbi tedavi gerekir. Bunu anlamak için ise görüntüleme teknolojisine başvurulur. Fiziksel muayenenin ardından radyografi, BT ve MR gibi teknolojilerden yararlanarak hastanın kesin tanısı konur. Tedavi planlanır.

Neden Olur?

Kafa travmasına en sık neden olan durum geçirilen trafik kazalarıdır. 15-24 yaş arası erkeklerde daha çok görülmektedir. Otomobil ve motorsiklet kazaları bu yaş grubunu riske açık hale getirir. Ayrıca 75 yaş üzeri bireylerde de düşmeye bağlı travma oluşabilir. 1 yaş altı bebeklerde ise fiziksel şiddete bağlı travma oluşabilir. Okul öncesi çocuklarında düşme, okul çağı çocuklarında ise bisikletli yaralanmalar kafa travmasına neden olabilir.

Kafa travmasına yol açan durumlar:

• Trafik kazaları
• Düşmeler
• Spor yaralanmaları
• İş kazaları
• Şiddet olayları
• Çocuk istismarı
• Asker, polis ve güvenlik işinde çalışanlarda kurşun yaralanmaları

Tedavi

Kafa travmasında kişinin yalnızca kafa derisinde şişme, morarma görülebileceği gibi travma kemik kırıklarına veya beyin kanamasına da neden olabilir.

Kafatasında oluşan kırıkların farklı türleri vardır: lineer kırık, çökme kırığı, açık kırık, açık çökme kırığı, kafa tabanı kırıkları. Bu kırıklar beyne bası yapabilir, ameliyat ile kırığın tedavi edilmesi gerekir. Neticede beyin kanaması oluşabilir. Bunlar epidural ve subdural kanamalardır. Bu kanamaların da tespit edildiği anda tedavi edilmesi, beyindeki kanın dışarı boşaltılması gerekir.