Astrositoma beyin tümörü ameliyatı
  • 0

Ependimom

Ependimom bir beyin tümörü tipidir. Sıklıkla çocuklarda görülür. En sık beyinde görülmesine karşın omurilikte de olabilen solid bir merkezi sinir sistemi tümörüdür. Birincil (primer) tümörlerdir. Yani beynin kendi hücrelerinden kaynaklanırlar. Metastatik yapıda değildirler. Ancak bu ependimomların kötü huylu beyin tümörleri olmayacakları anlamına gelmez. Farklı ependimom türleri vardır. Bazı ependimomlar iyi huyluyken ve çok yavaş büyürken bazıları daha agresiftir ve hızlı bir şekilde büyüme eğilimindedir. Bu haliyle metastaz yapma riski de vardır. Mutlaka tedavi edilmeleri gerekir.

Ependimom nedir?

Ependimom adı verilen beyin tümörü beyindeki ependim hücrelerinden köken alır. Ependim, beynin odacıklarında (ventrikül‎) ve omurilik kanalında bulunur. Ependimomların yarısından fazlası (yaklaşık yüzde 60) arka beyin çukurunda beyincik bölgesinde (4. Ventrikülde) olur. Yüzde 30’u beyindeki diğer ventriküllerde, yüzde 10’u ise omurilikte görülür. Özellikle beyinde oluşan ependimomlar merkezi sinir sisteminin diğer kısımlarına metastaz yapabilir. Bu oran yüzde 5’in altındadır. Vücudun diğer bölümlerine (akciğer, lenf düğümleri gibi) yayılım ise çok nadirdir. 

Ependimom kimlerde görülür?

Beyinde oluşan ependimomlar her yaş grubunda görülebilir. Ancak daha çok çocukluk çağında, yaşamın ilk 10 yılında olur. Özellikle 3 ila 5 yaş arası çocuklarda daha sık görülür. Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre ependimom oluşma riski daha fazladır. Omurilik kaynaklı ependimomlar ise daha geç, genellikle 10 yaş sonrası ortaya çıkar. Ependimomlar çocukluk çağı kanserlerinin yüzde 2’sini kapsar. Beynin kendi dokularından köken alan primer beyin tümörlerinin ise yüzde 10’luk bir kısmını oluşturur. 

Ependimomun belirtileri

Hastanın yaşı, tümörün tipi, büyüklüğü, konumu gibi faktörler ependimomun verdiği belirtileri şekillendirir. Ependimomlar en sık şu belirtilerle kendini gösterir:

  • Baş ağrısı, baş dönmesi
  • İştahsızlık
  • Özellikle sabahları gelen bulantı/kusma
  • Kilo kaybı
  • Kronik yorgunluk
  • Konsantrasyon bozukluğu
  • Kişilik ve bilinç değişiklikleri
  • Gelişimsel bozukluklar
  • Hidrosefali‎
  • Denge ve yürüme bozukluğu (özellikle tümör beyincik bölgesindeyse)
  • Epilepsi nöbetleri
  • Felç tablosu (tümör omurilikteyse)
  • Görme bozuklukları
  • Uyku bozuklukları 

Tanı

Hasta öyküsü, fiziksel muayene ve nörolojik muayene sonrası kesin tanı için MR taramasına başvurmak gerekir. Gerekirse tümörden parça alınır,  mikroskobik ve moleküler olarak incelenir. Nihayetinde tümörün konumu, büyüklüğü, iyi huylu mu kötü huylu mu olduğu belirlenir. Tedavi planlanır.

Tedavi

Hastanın yaşı, tümörün konumu, tipi, büyüklüğü, hastanın gelen sağlık durumu gibi birçok faktör göz önünde bulundurularak tedavi planlanır. Ependimom tedavisindeki temel yaklaşım mümkünse tümörü ameliyat ile tamamen (tam rezeksiyon) vücut dışına çıkarmaktır. Ancak tümörün özelliklerine bağlı olarak bazen sadece bir kısmı çıkarılabilir bazense tümöre dokunmak hiç mümkün olmaz. Örneğin ependimomların sık görüldüğü 4. beyin ventrikülü‎ çevresindeki tümörleri her zaman tamamen çıkarmak mümkün olmaz. Çünkü tümörü çıkarırken hayati ve fonksiyonel beyin dokularına zarar verme riski söz konusudur. Bu nedenle çoğunlukla tümörün bir kısmı (mümkün olduğunca fazla tümör dokusu) çıkarılır. 

Cerrahinin yanı sıra radyoterapi ve kemoterapiden de ependimom tedavisinde yoğun bir şekilde faydalanılır. Tümörün tamamen çıkarılamadığı olgularda bu tedavilerden yararlanılır. Ayrıca tümörü tamamen çıkarmış olsak bile bazı ependimom türlerinde standart olarak tümör bölgesine radyoterapi vermek gerekir. Yine bazı hastalarda kemoterapi‎ye de ihtiyaç duyulabilir. Çocuk bir hastadan bahsediyorsak radyoterapinin çocuğa verebileceği potansiyel zararları düşünerek ilk aşamada kemoterapi sonrasında da radyoterapi ile tedaviyi planlamak düşünülebilir. 

Tedavi başarısı

Ependimom tedavisinde başarıyı yani tam iyileşmeyi etkileyen bir dizi faktör vardır. En önemlisi de diğer tüm beyin tümörlerinde olduğu gibi tümörün ne oranda çıkarılabildiğidir. Bu nedenle ameliyatı yapacak beyin cerrahının seçimi büyük bir önem arz etmektedir. Yapılan bazı çalışmalarda tedavi sonrası sağkalım oranları belirtilmiştir. Tümör tamamen çıkarılmış ve sonrasında da ameliyat bölgesi ışınlanmışsa kişide hastalık olmadan 5 yıllık sağkalım yüzde 60-85, 10 yıllık sağkalım yüzde 50-70 olarak bildirilmiştir.

Tedavi edildikten sonra nüks eden ependimomlara ise yeniden cerrahi müdahalede bulunmak gerekir. Nüks olgularında ayrıca radyocerrahi tedavisine de başvurmak değerlendirilebilir.

Add Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *