Boyun Fıtığı Nedir? Boyun Fıtığı Ameliyatı
Boyun fıtığı ya da servikal disk hernisi. Omurga 3 bölümden oluşur: servikal, torakal, lomber. Boyun fıtığı, omurganın en üst bölümü olan servikal kısımda meydana gelir. Omurganın bu kısmında 7 adet omur mevcuttur. Bu omurlardan birinde ya da birkaçında meydana gelen hasar, yıpranma, ani hareket vd. sonucu hastada boyun fıtığı görülebilir. Boyun fıtığı ameliyatı gerekli olabilir. Yapılan bazı çalışmalar boyun fıtığının en sık 40’lı yaşlarda ve daha çok erkeklerde görüldüğünü bildirmektedir.
Boyun Fıtığı Nedir?
Boynumuz 7 adet hareketli omurdan oluşur. Bu omurların arasında da diskler bulunur ve omurlar bu sayede birbirine bağlanır. Böylece boynumuzun hareket etme kapasitesi ortaya çıkar. Tıpkı omurganın diğer bölümleri gibi bu kısmı da yaşlanmayla birlikte yıpranır. Dayanıklılıkları azalır, incinmeye daha açık hale gelir. Ayrıca travmalar, kazalar, ağır kaldırma ve bilgisayar başında uzun süre kalmakla oluşan postür bozuklukları da omurgamızın boyun bölümüne zarar verebilir. Nihayetinde de, omurlar arasında bulunan bu diskler doğal konumunun dışına çıkarak boyun fıtığını oluşturabilir. Sonuçta kişi boynunu hareket ettirmekte güçlük çeker ve/veya omuriliği baskı altına girer. Olguların bazıları daha konservatif yaklaşımlarla tedavi edilebilse de bazılarında boyun fıtığı ameliyatı gerekli olabilir.
Boyun Fıtığının Belirtileri
Servikal disk hernisinin en belirgin semptomu boyundan, omuza ve kola vuran ağrıdır. Bu ağrı genellikle tek bir kolda yoğunlaşır ve elde uyuşma hissi eşlik eder. Kişi ağrılı kolun güçsüzleştiğini fark eder. Fıtıklaşan disk omuriliğe baskı yapıyorsa ayrıca bacaklarda ağrı, uyuşma ve güçsüzleşme de görülür. Bu ağrı kimi olgularda şiddetli olurken bazı olgularda da oldukça hafif seyreder. Boyun fıtığının diğer belirtileri şöyledir:
- Yürürken takılma, dengesizlik, yürüyüş pozisyonunda bozukluk
- Boyundan başın arkasına doğru uzanan ağrı
- Bacaklara doğru hissedilen karıncalanma
- Vücudun genelinde denge, koordinasyon ve duyu kaybı
- Elle yapılan hassas hareketlerde (ince motor becerilerinde) gerileme
- Reflekslerde zayıflama
Tanı
Boyun fıtığının tanısı hasta öyküsü, fiziksel muayene ve servikal MR görüntülemesiyle konur. Edinilen bilgiler ışığında hastada boyun fıtığının olup olmadığının, varsa da ameliyata gerek duyulup duyulmadığının kararı verilir. Çekilen MR sayesinde fıtığın hangi omurlar arasında olduğu tespit edilir ve boyun fıtığı ameliyatı da buna göre planlanır.
Neden Olur?
Bel fıtığı gibi boyun fıtığının oluşumu da birçok farklı nedene bağlıdır. Ancak boyun bölgemiz bele göre daha hassas yapılı olduğu için daha erken yaşta yıpranmaya başlar. Daha kolay hasar alır.
Sürekli aynı noktaya bakmak, bilgisayar veya televizyon karşısında uzun süre oturmak, hareketsiz yaşamak, uzun süre klimaya maruz kalmak kişide fıtık oluşumu riskini artırır. Bazı fiziksel yapılı kişilerde boyun fıtığı daha kolay oluşur. İnce, narin, uzun boyunlu insanlarda oluşumu kısa boyunlu ve basık kafa yapısına sahip olanlara göre daha fazladır.
Uygunsuz çalışma ortamı da servikal disk hernisinin önemli nedenleri arasındadır. Çalışma alanının ve çalışma sandalyesinin/taburesinin fazla yüksek ya da fazla alçak olması boyun fıtığını tetikleyebilir. Sürekli oturarak uyumak da boyun fıtığını tetikler. Böyle kişilerin bu alışkanlıklarından vazgeçmesi gerekir. Yaptıkları iş gereği bu şekilde uyumak zorunda kalan kişilerinse boyun yastığı kullanmaları önerilir.
Servikal disk hernisi oluşumunu tetikleyen risk faktörlerini bir listede toplamak gerekirse:
- Trafik kazaları, travmalar, yaralanmalar
- Uzun süre oturmayı gerektiren bazı meslekler: Şoför, yazılımcı, bankacı
- Yanlış hareketler, pozisyonlar sonucu boynun hasar alması
- Yapısal olarak kişinin boyun kaslarının zayıflığı
- Duruş bozukluğu, stres, yorgunluk
- Kendisini kırıkçı, çıkıkçı olarak tanımlayan kişiler tarafından yapılan müdahaleler, profesyonel olmayan kişilerde uygulanan masajlar
- Sigara kullanımı boyun yapısını değiştirerek fıtık riskini artırır
- Genetik miras
Boyun Fıtığının Tedavisi
Boyun fıtığı tedavisinde elimizde farklı yaklaşımlar mevcuttur: ilaç kullanmak, boyunluk takmak, fizik tedavi uygulamak ve ameliyat.
Boyun fıtığında kalıcı iyileşme yakalamak için tek yol cerrahi müdahaledir. Ancak bu tüm hastaların ameliyat edilmesi gerektiği anlamına gelmez. Hastaların kayda değer bir kısmında da cerrahi gerekmez. Hastaların ağrıları tolere edilebilir seviyededir, fıtık omuriliğe bir baskı yapmıyordur ya da hastanın genel sağlık durumu ameliyat için uygun değildir. Bu tür durumlarda ağızdan alınan ilaçlarla ve fizik tedavi uygulamalarıyla hastanın tedavisi yapılabilir. Uygun vakalarda da hastanın yaşam kalitesinde ciddi iyileşme sağlanır.
Boyun Fıtığı Ameliyatı
Boyun fıtığı ameliyatı ya da servikal mikrodiskektomi. Hastanın boyun, omuz, kol ve el bölgesinde yoğun ağrı, güçsüzlük, hissizleşme, karıncalanma gibi semptomlar varsa uygulanması gereken tedavi cerrahidir. Bu tür hastaların MR görüntülemelerinde de genellikle fıtığın omuriliğe bir baskı yaptığı izlenir. Bu durumda tedaviyi ve daha öncesinde doktora başvurmayı ertelememek gerekir. Çünkü omurilik zarar görebilir ve hasta daha büyük sorunlarla karşı karşıya kalabilir.
Kimi olgularda fıtık omuriliğe baskı yapıyordur ancak hastanın ağrısı tolere edilebilir seviyedir. Bu tip durumlarda da omuriliği korumak adına cerrahi müdahale yapılması gerekir.
Servikal disk hernisi ameliyatları boynun sağ ön yüzünde açılan yaklaşık 3 cm’lik küçük kesilerden mikrocerrahi teknikle yapılır. Beyin cerrahı omuriliğe baskı yapan fıtıklaşmış diske ulaşır. Bu fıtıklaşmış parçayı vücut dışına çıkarır. Hastanın rahatça hareket edebilmesini sağlamak ve omurganın doğal yapısını/dengesini korumak için çıkarılan disk yerine hareketli veya hareketsiz metal bir parça konumlandırır. Ameliyat yaklaşık 1 saatte tamamlanır.
Servikal disk hernisi ameliyatının en iyi yanlarından biri ise operasyon sonrası fıtığın tekrarlama riskinin neredeyse sıfır olmasıdır.
Boyun Fıtığı Sık Sorulan Sorular
Hastalarımızın boyun fıtığı hakkında sık sordukları sorulara yanıt verdik.
Hangi durumlarda boyun fıtığından şüphelenmeliyim?
Boyun fıtığı boyun ağrısı ile karakterizedir. Ağrı boyun, omuz ve sırta vurur. Ağrıyla birlikte güçsüzlük, uyuşma, karıncalanma olabilir. Ayrıca el kol koordinasyonunda dengesizlik görülebilir. Fıtığın omuriliğe bası yapıp yapmadığına göre semptomlar farklılaşabilir.
Boyun fıtığı olmamak için ne yapmak gerek?
İdeal kilomuzda kalarak, düzenli egzersiz yaparak ve sigara içmeyerek boyun fıtığından korunabiliriz. Fazla kilo omurgadaki diskleri yorar ve fıtıklaşmanın önünü açar. İdeal kilomuzda kalarak bunun önüne geçebiliriz. Spor yaparak da omurganın etrafındaki kas dokuları gelişir ve omurganın deforme olmamasına, daha stabil kalmasına yardımcı olur. Özellikle düzenli yüzmek boyun kaslarına ciddi anlamda katkı sağlar. Mesleği gereği sürekli boynunu bükerek çalışan kişiler doğal olarak boyun fıtığı açısından risk grubundadır. Özellikle bu kişilerin belirttiğimiz önlemleri mutlaka almaları gerekir.
Boyun fıtığı ameliyatı ne zaman yapılır?
Servikal disk hernisi belirgin sinir basısı yaptığı olgularda hastanın ameliyat edilmesi gerekir. Ancak sinire gelen belirgin bir bası yoksa hastanın ameliyat edilmemesi gerekir.
Boyun fıtığı ameliyatı olan hastaların yorumları nasıldır?
Boyun fıtığı ameliyatı omurga cerrahisi konusunda tecrübe kazanmış beyin ve sinir cerrahları tarafından yapıldığında oldukça iyi sonuçlar verir. Burada önemli olan hangi hastaları ameliyat etmek hangi hastaları ameliyat etmemek gerektiğinin kararını iyi vermektir. Ameliyat olması şart olan doğru hastaların ameliyat edilmesi gerekir. Bu hastaların sinir basısı kalkar, olası bir felç senaryosu ortadan kalkar, ağrıları diner, rahatça hareket etmeye başlarlar. Boyun fıtığı ameliyatı olan hastaların yorumları oldukça olumludur.
Boyun fıtığı ameliyatı nedir?
Boyun fıtığı ameliyatına diskektomi denir. Ameliyat, sinire bası yapan disk dokusunun temizlenmesini kapsar. Ameliyat mikroskop ile yapılırsa mikrodiskektomi, endoskopla yapılırsa da endoskopik diskektomi adını alır. Bazı olgularda vücut hareketliliğinin korunması için iki omur arasına disk protezi ya da kafes yerleştirilebilir.
Ne zaman normal hayata, işe geri dönebilirim?
Hastalar genellikle ameliyattan bir gün sonra taburcu edilir. Hastaların 2-4 hafta kadar boyunluk (servikal yaka) takması gerekebilir. Bu süre içinde boyun hareketleri kısıtlanır. Bu aparat gün içinde kullanılır yatarkense çıkarılır. Kişiler yaptıkları işe göre boyunluk varken de işe dönebilirler.
Boyun fıtığı tekrarlar mı? Ameliyattan sonra fıtığın tekrarlama riski var mı?
Tekrarlama riski %1’in altındadır. Boyun fıtığı ameliyatının en önemli avantajlarından biri hastanın fıtığı tedavi edildikten sonra fıtığın tekrar ortaya çıkma riskinin oldukça düşük olmasıdır. Bel fıtığı ameliyatından sonra fıtığın tekrarlama riski yüzde 5-10 arasıyken, bu oran boyun fıtığı olgularında yüzde 1’in dahi altındadır.
Boyun fıtığı ameliyatı ne kadar sürer?
Ameliyat ortalama 1 saat sürer. Boyunda birden fazla fıtık varlığı ya da farklı bir hastalığın da mevcut olması ameliyat süresini biraz daha uzatabilir.
Boyun fıtığı ameliyatsız iyileşir mi?
Fıtıklaşmış bir disk kendiliğinden iyileşmez. Ancak fıtığın hastaya verdiği ağrı zaman içinde azalabilir. Fıtık omuriliği bası yapmıyorsa ancak hastanın yoğun ağrısı varsa cerrahi bir müdahale olmayan spinal enjeksiyon yöntemi ile ağrıyı dindirmek değerlendirilebilir.
