Beyne Pıhtı Atması Ne Demek?
Beyne pıhtı atması vücudun herhangi bir bölgesinde oluşmuş bir pıhtının kan yoluyla beyne ulaşması sonucu beyin kanamasına veya beyinde damar tıkanıklığına yol açmasıdır. Ayrıca beyin içinde beyni besleyen atardamarlar üzerinde de bir pıhtı oluşabilir. Bu pıhtı da beyin damarlarında tıkanıklık oluşturabilir ya da kanayarak beyin kanamasına yol açabilir. Yani beyne pıhtı atması hem beynin kendi içinde oluşan bir pıhtıdan kaynaklanabilir hem de vücudun başka bir yerinde (genellikle boyun) oluşmuş pıhtının beyne ulaşması sonucu görülebilir. Neticede hastanın beyni sağlıklı bir şekilde kanlanamaz, beyin yeterince oksijen alamaz ve beslenemez. Hasta inme geçirir. İnmenin en önemli sonucu ise felçtir.
Beynin beslenmesi atardamarlarda oluşmuş bir pıhtı nedeniyle sekteye uğrarsa bu duruma trombotik inme, başka yerde oluşan bir pıhtının beyne ulaşması ve beyne giden kanı engellemesi sonucu oluşan tabloya ise embolik inme adı verilir.
Beyne Pıhtı Atmasının Nedenleri
Beyne pıhtı atmaları sıklıkla kalp ve boyun damarlarından kaynaklanır. Bu haliyle kalp hastalıklarının beyne pıhtı atmasında bir risk faktörü olduğu belirtilebilir. Örneğin bir ritim bozukluğu hastalığı olan atriyal fibrilasyon olgularında kalp kasları düzenli kasılamayabilir, kalpte kan birikebilir ve pıhtı oluşabilir. Bu pıhtı beyne atabilir. İleri yaş, aşırı kilo, diyabet, yüksek kolesterol, sigara ve alkol kullanımı, bilinçsiz ilaç kullanımı, genetik yatkınlık gibi birçok neden beyne pıhtı atması riskini artırır. Cinsiyette bir risk faktörüdür. Beyne pıhtı atması erkeklerde daha sık görülür.
Beyne Pıhtı Atmasının Belirtileri
Beyne pıhtı atması sonucu beyinde hangi bölgenin ne ölçüde ve ne süreyle etkilendiğine göre bazı semptomlar gelişebilir. Bunlarda bazıları oldukça ciddi ve hayatidir. Bu nedenle böyle bir şüphe olduğunca en yakın acil servise başvurulmalıdır. Hastanın semptomları bir anda kötüleştiyse 112 aranmalıdır. Beyne pıhtı atmasının belirtileri nelerdir?
- Vücudun bir tarafında (el, kol, bacak vd.) uyuşma ve kuvvetsizlik
- Yürüme, konuşma ve anlama zorluğu
- Bilinç bulanıklığı
Bu belirtiler hem beyne pıhtı attığına ve beyne kan akışında aksama olduğuna hem de beyinde bir kanama meydana geldiğine işaret edebilir. Nihayetinde beyin ve sinir cerrahi uzmanınca istenen tomografi ve/veya MR taraması sonucu hastanın tanısı konur ve tedaviye başlanır.
Beyne Pıhtı Atması Tedavisi
Beyne pıhtı atmasının sonucu oluşan inme hayati bir durumdur. Yaşam kaybına ve engellilik durumuna neden olabilir. Bu nedenle hızlıca tedavi edilmesi gerekir. Uygulanabilen tedaviler şöyledir:
- Trombolitik Tedavi: Pıhtı eritici ilaçların hastaya uygulanmasıdır. İlk inme belirtileri ortaya çıktıktan sonraki 3-4 saatte uygulanırsa küçük pıhtılarda sorunu tek başına çözebilir.
- Mekanik Pıhtı Çıkarımı: İlaçlarla sorun çözülemiyorsa, girişimsel olarak damar yolundan girip beyne ulaşarak pıhtı çıkarılabilir.
- Karotid Endarterektomi: Beyne atan pıhtı en çok boyunda şah damarında yer alır. Burada bir darlık oluşmuş olabilir. Darlığın çıkarılıp ilgili noktaya stent takılması düşünülebilir.
Hasta hayati tehlikeye attıktan sonra bir felç tablosu söz konusuyla mutlaka rehabilitasyona başlamak gerekir. Burada alınacak fizik tedavi bazen yatarak da olabilir. Hasta robotik fizik tedavi araçlarından ciddi anlamda fayda görebilir.
