Beyin Pili Ameliyatı

Parkinson, bireylerin hareket kabiliyetini önemli ölçüde azaltan nörolojik bir hastalıktır. Yaşlanmayla birlikte ortaya çıkar. Yürüme güçlüğü, titreme, adele sertliği gibi semptomlar verir; kişinin yaşam kalitesine dramatik seviyede zarar verir. Bugün için Parkinson hastalığını kalıcı olarak iyileştiren bir tedavi yok. Ancak hastalığın semptomlarını mümkün olduğunca azaltmak ve kişinin günlük yaşamına geri dönmesini sağlamak mümkün. Burada yapılan tedavi ise beyin pili uygulamasıdır. Beyin ve sinir cerrahları tarafından uygulanan beyin pili ameliyatı ile Parkinson hastalığının semptomları büyük ölçüde ortadan kalkabiliyor.

Bir beyin pili ameliyatı parkinsona neden olan beyindeki dopamin hücrelerine ince elektrodlar bağlanması ve köprücük kemiğinin üst kısmına bu elektrodlara güç sağlayacak pilin yerleştirilmesini içerir. Beyin cerrahı ve nöroloji uzmanı uzaktan kumandayla bu pili ve elektrodları kontrol ederek hastanın semptomlarını ortadan kaldıracak ayarlamaları yapar. Beyin pili en sık Parkinson hastalığının tedavisinde kullanılmakla birlikte, distoni (istemsiz kasılmalar) ve esansiyel tremor (istemsiz titremeler) olgularında da kullanılmaktadır.

Beyin Pilinin Etkisi Nedir?

Beyin pili doğru hastalara uygulandığında oldukça olumlu sonuçlar verir. Sürekli titreyen bir kişi sağlıklı yürüyemez, yazamaz, su içmekte ve yemek yemekte dahi sorun yaşar. Beyin pili ile bu sorunlar büyük oranda yok olur. Beyin pili ameliyatı olanların yorumları oldukça pozitiftir. Hastadaki titreme, hareket kontrolünü sağlayamama, hareketlerde yavaşlık gibi semptomlar beyin pili ameliyatıyla ciddi oranda giderilir. Beyin pili ameliyatı için net bir yaş sınırı olmamakla birlikte 75-80 yaşını geçmiş hastalarda pek tercih edilmemektedir.

Beyin Pili Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Beyin pili ameliyatının en önemli kısımlarından biri planlamadır. Hastanın MR’ı çekilir. Ardından poliklinik ortamında hastanın kafatasına metal bir çerçeve yerleştirilir. Hastanın son olarak tomografisi çekilir. Beynin hangi noktasına müdahale edileceğinin koordinatları tam olarak ortaya konur. Bir sonraki aşama ameliyattır. Ameliyat öncesi saçların tıraş edilmesi gerekli değildir. Ameliyat anestezi altında ve ameliyathane ortamında yapılır. Kafatasında küçük bir delik açarak beynin hasar görmüş ve Parkinson hastalığına yol açmış bölgesine ulaşılır. Elektrodlar yerleştirilir. Beyinde doğru noktaya ulaştığımızdan emin olmak için ameliyat esnasında nöronavigasyon cihazından yararlanırız. Elektrodlar ilgili sinirlere yerleştirildikten sonra hastanın tekrar tomografisi çekilir. Son olarak elektrodları kontrol etmeyi sağlayacak pil de köprücük kemiğinin altına konumlandırılır. Elektrodlar bir kablo aracılığıyla uzatılarak pile bağlanır. Ameliyat sonlandırılır. Ameliyat süresi ortalama 2 saattir. Beyin cerrahisinde uygulanan diğer ameliyatlar ile kıyaslandığında beyin pili ameliyatı görece daha kolay ve risksiz bir cerrahi müdahaledir.

Ameliyat Sonrası

Ameliyattan sonra hastanede yatış süresi ortalama 2 gündür. Anestezi etkisinden çıktıktan sonra hastada baş ağrısı, baş dönmesi olabilir. Bu normaldir. Kısa süre içinde kendiliğinden geçer. Ameliyat sonrası beyin pilinin ayarlamaları yapılır. Pilin elektrodlara gönderdiği güç kademeleri artırılır. Bu doğrultuda hastanın şikayetleri de kademeli olarak geriler. Hareket kabiliyetinde artış, titremesinde azalma görülür.

Beyin pili ameliyatı hangi yaşta yapılmalı?

Beyin pili ameliyatı neredeyse tüm yaş grubundan hastalara yapılabilir. 50’li yaşlarda semptomları henüz çok artmamış bir hastaya da 70’li yaşlarda ciddi semptomları olan bir hastaya da beyin pili takılabilir. Parkinson hastalığı kendiliğinden iyileşmez. Semptomları hafiflemez. Aksine Parkinson hastalığı zaman içinde ilerlemeye meyil eder. 3 ila 7 yıl içinde hastalık büyük ölçüde ilerler. Bugün hafif titremeleri olan bir hasta, birkaç yıl içinde kaşık tutamaz hale gelebilir. Bu nedenle hastaların semptomları ortaya çıktıktan sonra çok beklemeden bu tedaviyi olmaları önerilir. Böylece Parkinson hastaları yaşamını daha kaliteli bir biçimde sürdürebilir. Yapılan bazı kısıtlı çalışmalarda erken dönemde beyin pili takmanın hastalığın genel seyrine de olumlu etki yaptığı bildirilmiştir.

Beyin pili için yaş sınırı var mı?

Beyin pili hemen hemen tüm yaş grubundan hastalara takılabilir. Ancak hastaya beyin pili ameliyatı yapıp yapmamaya karar vermek için değerlendirilen faktörler farklıdır. Hastanın ilaç tedavisinden fayda görüp görmediği, hastanın genel sağlık durumu, bilişsel iyilik hali, parkinsonun verdiği semptomların ne olduğu gibi bir dizi bileşen değerlendirilir. Hastanın beyin pili ameliyatından fayda görüp görmeyeceği tartışılır. Nihayetinde hastanın ameliyat kararı verilir.

Beyin pili ile Parkinson hastalığının tüm belirtileri düzelir mi?

Doğru hastalara yapılan beyin pili tedavisi ile Parkinson hastalığının en bilinen semptomlarında azalmalar görülür. Titremesi olan, yürüme zorluğu çeken, kaslarında katılık görülen, distoni veya diskinezi problemi yaşayan hastaların şikayetlerinde belirgin ölçüde azalma olur. Semptomların ne derecede hafifleyeceği hastadan hastaya değişiklik gösterir. Ancak unutmamak gerekir ki Parkinson beynin dejeneratif bir hastalığıdır. Maalesef kesin bir tedavisi yoktur. Yani beyin pili ile hastalığı iyileştirmiş olmayız. Semptomları azaltmış oluruz.

Beyin pili olan hasta tomografi ya da MR çektirebilir mi?

Hastanın tomografi çektirmesinde bir sakınca yoktur. Ancak beyin pili olan hastaların MR çekimi süreci karmaşık olabilir. MR cihazına ve hastaya takılan beyin pilinin modeline göre MR taraması mümkün olabilir. Beyin cerrahınız ve radyoloji uzmanı hekim değerlendirmenizi yapıp sizi konuyla ilgili detaylı bilgilendirecektir.

Beyin pili olan hastalar spor yapabilir mi?

Beyin pili ameliyatı sonrası yapılan spor aktivitelerinde dikkatli olmak gerekir. Temas gerektiren, kafaya darbe riski taşıyan sporlar (futbol, basketbol, boks vd.) yapılmamalıdır. Bu tip hastalar için hafif egzersizler daha iyi bir tercih olacaktır. 

Beyin pili olan bir hasta yüzebilir mi?

Beyin pili olan hastaların en sık sorduğu sorulardan biri beyin pili ile yüzüp yüzemeyecekleridir. Genel olarak yüzmenin beyin piline bir zarar vermediğini biliyoruz. Ancak kişinin beyninde pil olsa da Parkinson atakları zaman zaman kendini hatırlatabilir. Bu durum yüzerken de olabilir. Bu nedenle Parkinson hastalarının mutlaka bir arkadaş ya da antrenör ile birlikte yüzmesi önerilir. Öte yandan yakın zamanda yayınlanan bir çalışma beyin pili ameliyatı olan 9 hastanın ameliyat sonrası yüzme becerilerini kaybettiğini bildirmiştir. Beyin pili olan ve yüzen hastaların genel olarak dikkatli olmalarını öneririz. Yeniden yüzmeye başlamadan önce hekiminizden de bir görüş almanızda yarar var.

Beyin pili ameliyatı riskli mi?

Beyne yapılan tüm cerrahi müdahaleleri düşündüğümüzde beyin pili ameliyatı çok daha az riskli bir ameliyattır. Yine de her cerrahi operasyonun sahip olduğu kanama ve enfeksiyon gibi bir dizi farklı riske sahiptir.

Beyin pilini kim yapıyor?

Dünya’da beyin pili üreten farklı firmalar var. Dünyada ve ülkemizde en yaygın kullanılan piller ise ABD’li Medtronic, Boston Scientific ve Abbott firmalarına aittir.

Beyin pili ameliyatı hangi hastanelerde yapılıyor?

Ülkemizde üniversite, kamu ve özel hastanelerinde beyin pili ameliyatı yapılabilmektedir.

Beyin pili şarj edilebilir mi?

Beyin pilinin ömrü azalabilir, bitebilir. Bu durumda beyin pilinin türüne göre ya şarj edilmesi ya değiştirilmesi gerekir. Şarj edilemeyen pillerin ortalama ömrü 5 yıldır. Pil bitmeye doğru kafatasının içindeki kablolara dokunmadan sadece güç kaynağı olan pil değiştirilebilir. Şarj edilebilir pillerin ise ortalama ömrü 25 yıldır. Bu pillerin de belli aralıklarla şarj edilmesi gerekir.

Beyin pili beyne nasıl etki eder?

Beyin pili tedavisi beyinde hasar görmüş ve Parkinson, distoni, tremor gibi hastalıklara yol açmış sinir hücrelerinin yeniden düzenlenmesini içerir. Bunun için beyindeki ilgili sinirlere çok ince kablolar yerleştirilir. Göğüs bölgesine takılan güç kaynağıyla da bu kablolar aktif hale getirilir. Bu sayede hastalığın semptomlarında azalma elde edilir.

Beyin pili hangi hastalıklarda kullanılır?

Beyin pili ameliyatına en sık Parkinson hastalığında başvurulur. Uygun hastalarda yüz güldüren sonuçlar elde edilebilir. Hastanın titremesinde yüzde 80 ve kas kasılmasında yüzde 70 oranında azalma olabilir. Hastanın yürümesinde ise yüzde 50 oranında bir iyileşme elde edilebilir. Beyin pili ameliyatıyla distoni hastalarının kas spazmlarında yüzde 70’e kadar gerileme görülebilir. Ayrıca uygun hastalarda beyin pili uygulamasıyla esansiyel tremor hastalarının semptomlarında, motor tiklerinde ve multipl skleroz’a bağlı titremelerde de ciddi oranda gerileme elde edilebilir. Bazı ağrı sendromlarında da beyin pilinden yararlanmak mümkündür.

Beyin pili hangi hastanelerde takılıyor?

Beyin pili ameliyathanesi ve görüntüleme teknolojisi yeterli olan her hastanede takılabilir. Burada önemli olan bu ameliyatı yapma becerisi olan beyin cerrahının varlığıdır. Ayrıca ameliyat sonrası düzenli bir nörolojik takip gerekir. Hastanede bu konuyla yakından ilgilenen bir nöroloji uzmanının olması da önemsenmelidir.

Beyin pili ameliyatı öncesi hangi hazırlıklar yapılır?

Ameliyat öncesi kan tetkikleri, anestezi muayenesi, beyin cerrahi ve nöroloji muayenesi yapılır. Hastanın beyin MR’ı çekilir.

Beyin pili ameliyatı sonrası hastanede kaç gün yatılır?

Yatış süresi genellikle 2 gecedir. Ameliyat sonrası hastanın ciddi bir ağrısı olması beklenmez. Ancak ameliyatın hemen ardından hafif orta baş ağrıları, baş dönmeleri normaldir. Ameliyatın ardından bazı pil ayarlamaları yapılabilir. Taburculuk sonrası hastanın pil ayarları için kontrole gelmesi gerekir. Beyin pili ameliyattan ortalama 1 ay sonra en randımanlı haliyle çalışmaya başlar.

Beyin pili hangi hastalara takılır?

Beyin pili ameliyatında hasta seçimi önemlidir. Hastanın yaşı, semptomları, kullandığı ilaçlara verdiği yanıt değerlendirilerek hastanın ameliyattan göreceği fayda tartışılır. Ameliyata karar verilir. Beyin ve sinir cerrahisi, nöroloji ve psikiyatri hekimlerince hasta değerlendirilir. Ortak bir karar olarak hastayı ameliyat etmeye ya da etmemeye karar verilir.

Beyin pilinin ömrü nedir?

İki grup beyin pili vardır; sarj edilen ve edilemeyen. Sarj edilebilen pillerin 25 yıllık bir ömrü vardır. Bu pilleri haftada 2-3 kez sarj etmek gerekir. Sarj edilemeyen pillerin ömrü ise 3 ila 5 yıl arasıdır. Pil bittikten sonra değişimi günübirlik bir ameliyatla kolaylıkla yapılabilir.

Beyin pili ameliyatının avantajları nelerdir?

• Günümüzde kesin bir tedavisi olmayan Parkinson gibi hastalıklardan muzdarip hastalar için önemli bir tedavi seçeneğidir.
• Hareket bozukluğuna yol açan birçok hastalık (Parkinson, distoni, tremor vd.) için kullanılabilir.
• Beynin farklı dokularına ve sinirlerine bilinen bir zarar vermez.
• Güvenle yapılan bir cerrahidir.
• Beyin pili ile hastaların semptomları önemli ölçüde azaltılabilir. Hastanın yaşamını kendi kendine idame ettirmesi sağlanabilir.
• Hastanın semptomları agresif bir şekilde kötüleşirse hastayı yeniden ameliyat etmeden uzaktan bir kumandayla beyin pilinin akımını artırmak ve semptomları azaltmak mümkündür.
• Pil bir kere beyne takıldıktan sonra hastanın bir daha ciddi bir ameliyat geçirmesi gerekmez. Pilin ömrü bittiğinde günübirlik basit bir cerrahiyle pil değiştirilebilir.