Beyin Apsesi Nedir?
Apse, içi irin sıvısı dolu kitle olarak ifade edilir. Vücudun herhangi bir bölümünde görülebilir. Bir enfeksiyon hastalığının sonucunda apse oluşur. Bağışıklık sistemi enfeksiyonu durdurmaya çalışır. Neticede ilgili dokularda apse oluşur. Oluşan apsenin içinde enfeksiyon etkeni, bağışıklık hücreleri ve zarar gören doku artıkları bulunur. Beyin apsesi olgularında beyin veya çevre dokularda bir enfeksiyon vardır ve enfeksiyon etkeni ilgili dokuda apse yapmıştır. Beyin apsesi çok sık görülmez. Bununla birlikte ciddi bir hastalıktır. Mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Beyin apsesi yetişkinlerde sık 20-30 yaş arası, çocuklarda da 4-7 yaş arasında görülür.
Beyin Apsesi Neden Olur?
Beyinle ilişkili görülebilecek iki temel enfeksiyon vardır: ensefalit (beyni oluşturan sinir dokularının iltihabı) ve menenjit (beyne ulaşmadan önce beyin dokusunu saran dokuların iltihabı). Peki, bu enfeksiyonların nedenleri nelerdir?
- Bakteriyel enfeksiyonlar, mantarlar ve parazitler.
- Kafa travmaları (çarpma, düşme, yaralanma, trafik kazaları)
- Beyne yakın doku ve organlarda gelişen enfeksiyonlar (bademcik iltihabı, kulak enfeksiyonları, sinüzit, diş enfeksiyonları gibi)
- Vücudun farklı doku ve organlarında gelişen uzun süreli, ağır ve tedavi edilemeyen enfeksiyonlar (akciğer enfeksiyonları, zatürre, pnömoni, bir böbrek enfeksiyonu olan piyelonefrit, kalp enfeksiyonları gibi)
- Çeşitli hastalıklar nedeniyle bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışmaması ve hastalığa neden olan bazı mikroorganizmaların kan yoluyla beyne ulaşması (AIDS, HIV enfeksiyonu, kanser gibi)
- Yetersiz beslenme, kötü hijyen koşullarında yaşamak, çocukluk çoğu aşılarını tamamlamamak
- Çocuklarda siyanotik konjenital kalp hastalıkları
Beyin Apsesi Belirtileri
Beyin apsesi iki şekilde semptomlara yol açar. Enfeksiyonun ilerlediği ve apsenin oluştuğu sinir dokularında hasar gelişebilir. Ayrıca apse içi sıvı dolu bir lezyon olduğu için beyinde bir yer kaplar ve sinir dokularına bası yapar. Bu da fonksiyonel bazı sorunlara ve semptomlara yol açar.
- Baş ağrısı
- Bulantı, kusma
- Yüksek ateş
- Papil ödemi
- Hemiparezi (kaslarda kuvvetsizlik)
- Halsizlik, yorgunluk
- Ense sertliği
- Işığa karşı hassasiyet
- Vücutta karıncalanma hissi
- Konuşmada bozulma
- İşitme ve denge kaybı, baş dönmesi
- Görme kaybı, bulanık görme
- Nöbet tablosu
- Hareket bozuklukları
- Davranış değişiklikleri
- Şuur bulanıklığı, uyku hali
Tanı
Hasta öyküsü ve fiziksel muayene ile birlikte enfeksiyon hastalıklarında istenilen kan testleri tanının ilk adımını oluşturur. Hastadan tam kan sayımı, CRP, sedimantasyon, kan kültürü gibi testler istenebilir. Hekim bu incelemeler sonucunda beyinde şüpheli bir durum olduğunu düşünürse beyin MR taramasına başvurur. Beyin MR büyük ölçüde hastalığın tanısını koymak için yeterlidir. Bazı olgularda BT ve beyin biyopsisine de ihtiyaç duyulabilir.
Beyin Apsesi Tedavisi
Beyin apsesi mutlaka tedavi edilmelidir. Farklı tedavi seçenekleri mümkündür. İlk adım enfeksiyonu ortadan kaldırmak için başvurulan antibiyotik tedavisidir. Bu hastalarda antibiyotik tedavisinin genellikle yatarak damar yolundan verilmesi tercih edilir. Apse tedavisindeki temel prensip apseyi drene etmek yani boşaltmaktır. Beyindeki apse için de aynı durum geçerlidir. Bu işlem antibiyotik tedavisine başlamadan önce de yapılabilir. Özellikle çap büyüklüğü 2,5 cm’e kadar ulaşmış apselerde mutlaka cerrahi tedavi gerekir. Beyin apsesini drene etmenin farklı yöntemleri vardır. Kafatasında küçük bir kesi yeri açarak bu drenaj işlemi yapılabilir. Radyolojik görüntüleme eşliğinde stereotaktik aspirasyon değerlendirilebilir. Cerrahi müdahale ve antibiyotik tedavisi sonucu apse tamamen yok edilebilir. Beyin sinirleri üzerindeki bası ortadan kaldırılabilir. Enfeksiyon ve apsenin beyin hücrelerine verebileceği hasarı en düşük seviyeye indirmek için erken tedavi oldukça önemlidir.
